Συνέντευξη στον Θάνο ΜΑΝΤΖΑΝΑ

Η ιδιαιτερότητα του καινούργιου, τέταρτου κατά σειρά προσωπικού δίσκου του Στάθη Δρογώση «Όμορφη Ζωή» δεν είναι ότι πιθανότατα είναι ο καλύτερος και αναμφίβολα ο πλέον ώριμος του ως τώρα. Δεν είναι ούτε ότι χρηματοδότησε ο ίδιος την παραγωγή και το album κυκλοφορεί από τη δική του, ανεξάρτητη εταιρεία Antelma Music, αυτό το έχουν κάνει και άλλοι. Το ιδιαίτερο είναι ότι η εν λόγω εταιρεία ουσιαστικά είναι απλά ένα website. Και αυτό γιατί-αν και υπάρχει και σε CD-ο βασικός τρόπος διακίνησης του «Όμορφη Ζωή» είναι το Internet. Ο Σ. Δ. προχώρησε μάλιστα και ένα βήμα περαιτέρω δίνοντας τη δυνατότητα στους φίλους της μουσικής του να τον «κατεβάζουν» δωρεάν. Αυτός ήταν ένας επιπλέον λόγος για τη συζήτηση με έναν από τους πιο προικισμένους αλλά και ενδιαφέροντες μουσικούς της νέας γενεάς...

 
Είχαμε κάνει άλλη μια συνέντευξη πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν δηλαδή δεν υπήρχε ακόμα Μνημόνιο και τρόικα στη ζωή μας. Θα ήθελα λοιπόν να μου πεις αν και πόσο άλλαξε, από οικονομικής πλευράς και όχι μόνον, η ζωή σου αλλά και όσων είναι γύρω σου.
  
"Η εργατική τάξη, οι φτωχότεροι, δεν είχαν πολλά ούτε την υποτιθέμενη «χρυσή εποχή» που προηγήθηκε. Και δεν θα σου κρύψω ότι ποτέ δεν είχα πολλά χρήματα οπότε είμαι συνηθισμένος στο να περνάω με λίγα. Ούτε και στον περίγυρο μου όμως μπορώ να πω ότι έχω παρατηρήσει τις επιπτώσεις, καθώς οι άνθρωποι με τους οποίους σχετίζομαι, οι φίλοι και συνεργάτες μου, ανήκουν στον αριστερό ή στον αντιεξουσιαστικό χώρο, άρα έχουμε όχι μόνο κοινή ιδεολογία αλλά και τρόπο ζωής. Από την άλλη πρέπει να πω ότι πραγματικά δεν το πιστεύω όταν ακούω συναδέλφους, τραγουδιστές ή μουσικούς, να παραπονούνται ότι τους έχει επηρεάσει η κρίση, τα μαγαζιά όπου εμφανίζονται είναι άδεια κ.λπ. Εννοώ ότι κάνω αυτό που θέλω και με γεμίζει, γράφω, ηχογραφώ και παίζω μουσική και πληρώνομαι για αυτό όταν ο κόσμος έξω εργάζεται δέκα ή και περισσότερες ώρες για εξακόσια ευρώ ή και λιγότερο. Όχι απλά λοιπόν δεν τολμάω να διαμαρτυρηθώ αλλά ομολογώ ότι αισθάνομαι και λίγο ένοχος!"

 

Αυτό όμως δεν σημαίνει φαντάζομαι ότι η κατάσταση αυτή δεν έχει προκαλέσει φαινόμενα που σε ενοχλούν ή και σε θυμώνουν.

"Φυσικά και όχι, υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια! Με ενοχλεί και με φοβίζει η συντηρητικοποίηση, τα φοβικά σύνδρομα που έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται στην κοινωνία. Με ενοχλεί αλλά κατανοώ και τις αιτίες της... Δύο όμως είναι εκείνα που αληθινά με εξοργίζουν. Το χοντρόπετσο, απαίδευτο και αναιδές πολιτικό προσωπικό το οποίο, αφού κυβέρνησε και μας οδήγησε σε αυτή την κατάσταση, έρχεται τώρα να προκαλέσει, τη νοημοσύνη μας λέγοντας ότι πρέπει να παρθούν μέτρα, να γίνουν αλλαγές για να φτιάξουν τα πράγματα. Δεν έχουμε μνήμη χρυσόψαρου, οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι έκαναν αλλαγές την εποχή του εκσυγχρονισμού υποτίθεται για να κάνουν τα πράγματα τέλεια, απέτυχαν οικτρά και τώρα ζητούν από εμάς να πληρώσουμε, την αποτυχία τους επιβάλλοντας μας και άλλες αλλαγές; Ακόμα περισσότερο όμως με θυμώνει όλο το σύστημα των media."

"Ο ελληνικός καπιταλισμός είναι... μαφιόζικος, επαρχιώτικος, φοβικός, είναι ο χειρότερος συνδυασμός του σταλινισμού με τα πιο άθλια στοιχεία του φιλελευθερισμού. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μοίρασε κρατικό χρήμα σε κάποιους, πολύ λίγους, στη δεκαετία του '80, πήραν όλα τα κρατικά έργα και τις προμήθειες, πλούτισαν σε βάρος μας και μετά έφτιαξαν εφημερίδες και προπαντός τηλεοπτικά κανάλια για να μπορούν να κρατούν τις κυβερνήσεις και να συνεχίζουν να παίρνουν τις μεγάλες δουλειές. Αυτοί είναι που μας κουνούν τώρα το δάχτυλο και μας απειλούν επειδή για παράδειγμα δεν πληρώνουμε τα διόδια που οι ίδιοι εισπράττουν."

 

Στο πλαίσιο αυτής σου τη θεώρησης των πραγμάτων λοιπόν θα έλεγες ότι η συμμετοχή σου στη συναυλία για τους μετανάστες από την Κρήτη είχε περισσότερο κοινωνική ή πολιτική διάσταση;

"Αρχικά πήγα για να συμπαρασταθώ σε κάποιους ανθρώπους που το είχαν ανάγκη όμως διαβάζοντας τα κείμενα τους είδα τόση αξιοπρέπεια, τέτοιο μεγαλείο ψυχής που κατέληξα να το κάνω πιο πολύ για τον εαυτό μου, για να πάρω ο ίδιος κουράγιο. Οπότε ήταν μια πολιτική πράξη αλλά σε προσωπικό επίπεδο."

 

Πώς θα σχολίαζες αλήθεια τη στάση του χώρου μας, της αριστεράς, μέσα σε όλα αυτά;

"Η αριστερά έχει κάνει πολλά, πάρα πολλά λάθη. Υπάρχει όμως κάτι που κανείς, ούτε οι εχθροί ούτε οι φίλοι της δεν πρέπει να ξεχνούν, ότι η αριστερά δεν κυβέρνησε ποτέ στην Ελλάδα. Για αυτό και με εκνευρίζει τόσο πολύ να την κατηγορούν αυτοί που κυβέρνησαν. Πρέπει και εμείς να σταματήσουμε να είμαστε τόσο αυστηροί μαζί της, η υπέρμετρη αυτοκριτική δεν κάνει καλό."

  

Όταν άλλοι ιδρώνουν για να συγκεντρώσουν υλικό για ένα δίσκο κάθε τρία-τέσσερα χρόνια εσύ κυκλοφορείς δεύτερο μέσα σε ένα περίπου χρόνο. Είσαι τόσο παραγωγικός;

"Περνάω περιόδους απίστευτης τεμπελιάς! Αν τελευταία είμαι ή φαίνομαι ότι έχω γίνει παραγωγικός οφείλεται κατά κύριο λόγο σε δύο πολύ καλούς μου συνεργάτες, τους αδελφούς Χάρη και Θάνο Μιχαηλίδη (οι οποίοι αποτελούν και το συγκρότημα Δραμαμίνη με εξαιρετική δική τους δουλειά η οποία θα κυκλοφορήσει σύντομα). Δουλέψαμε μαζί και σε αυτό τον δίσκο και στον προηγούμενο, ξέρω ότι μόλις γράψω κάτι και τους το πάω σε ελάχιστο χρόνο θα έχει γίνει κανονικό τραγούδι, θα έχει βρει τον ήχο και την ενορχήστρωση του. Είμαι μάλιστα πάρα πολύ ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα στον καινούργιο δίσκο, πιστεύω ότι ενορχηστρωτικά είναι ο καλύτερος που έχω κάνει ποτέ."


Τι σε έκανε να αρχίσεις να διαθέτεις τη δουλειά σου κυρίως μέσω του Διαδικτύου; Επηρεάστηκες από ανάλογες κινήσεις, στο εξωτερικό και όχι μόνο, ή υπήρχαν κάποιοι άλλοι λόγοι;

"Η εταιρεία στην οποία κυκλοφόρησε ο προηγούμενος δίσκος μου ζήτησε να αρχίσω να πληρώνω ο ίδιος το κόστος της παραγωγής, το ίδιο είχε συμβεί και σε εκείνη που ήμουν πριν. Απευθύνθηκα μετά στις δύο κυριότερες μικρές, ανεξάρτητες εταιρείες που εκτιμώ πολύ το ρεπερτόριο τους. Όπως αποδείχθηκε αν οι μεγάλες εταιρείες με θεωρούν αντιεμπορικό για να μου ζητούν να πληρώνω ο ίδιος τις παραγωγές μου οι μικρότερες αντίθετα μάλλον με θεωρούν... πολύ εμπορικό και για αυτό δεν με θέλουν! Γενικά αυτό το πρόβλημα υπάρχει πάντα με εμένα, δεν ξέρουν πού ανήκω! Από την άλλη η ψηφιακή τεχνολογία έχει μειώσει κατά πολύ το κόστος μιας παραγωγής, ένας δίσκος κοστίζει πολύ λιγότερο σήμερα από όσο δέκα πέντε χρόνια πριν. Αποφάσισα λοιπόν να κυκλοφορώ μόνος μου τη δουλειά μου. Και ακριβώς επειδή δεν είχα τα μέσα να την γνωστοποιήσω στον κόσμο επέλεξα εκείνο που θα μου έδινε κατʼ ευθείαν πρόσβαση σε αυτόν και το οποίο βέβαια είναι το Internet."

"Επειδή δεν πάω να βγάλω κέρδος από αυτή την υπόθεση, θέλω μόνο να συνεχίσω να κυκλοφορώ δίσκους, τον διαθέτω και δωρεάν. Όποιος θέλει μπορεί να κάνει και μία συμβολική δωρεά, από δύο μέχρι δέκα ευρώ, με αρκετούς διαφορετικούς τρόπους και όχι μόνο με πιστωτική κάρτα. Αλλά και το CD που πωλείται, τόσο στα δισκοπωλεία όσο και στις συναυλίες μου, έχει μια πολύ φιλική τιμή, από επτά μέχρι δέκα το πολύ ευρώ. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν συγκινητική, πάρα πολλοί έχουν ήδη κατεβάσει τον δίσκο, αρκετοί έκαναν και δωρεά, μερικοί πήραν και το CD για να ενισχύσουν την προσπάθεια."

 

Τελικά λοιπόν Στάθη ο τίτλος «Όμορφη Ζωή» είναι ρομαντικός ή ειρωνικός;

"Το κομμάτι που έδωσε τον τίτλο είναι ένα τραγούδι αναρχικής ή ίσως και ρομαντικής ουτοπίας. Λέει ότι θα ξαναβρεθούμε στους δρόμους και όχι μόνο σε διαδηλώσεις. Στον δρόμο ως κοινό τόπο, ως χώρο συν-ύπαρξης..."


Όσο για τη «συνύπαρξη» με τη δουλειά αυτού του θαυμάσιου rock τραγουδοποιού μπορείτε να προμηθευτείτε-μετά ή άνευ αντιτίμου, όπως προαναφέραμε-το «Όμορφη Ζωή» από τη διεύθυνση www.antelmamusic.com και να ακούσετε ζωντανά τον Σ. Δ. σε αυτά τα τραγούδια και όχι μόνο κάθε Κυριακή στο «Σταυρός Του Νότου» όπου εμφανίζεται από τις 23 Ιανουαρίου με τη συνοδεία της τριμελούς μπάντας του.